Arcydzięgiel Litwor

[Gość]

ARCYDZIĘGIEL LITWOR

Wskazania lecznicze na użytek wewnętrzny:

Anemia, blednica, astma nerwicowa, bronchit chroniczny, bóle w okresie miesiączkowania, zwłaszcza pierwszego dnia, białe upławy, kurcze żołądka i jelit, gruźlica, migreny nerwicowe, miesiączkowanie zaburzone, nadkwaśność soku żołądkowego, niewydolność i niedomoga wątroby, nieżyt jelit, niemoc seksualna, osłabienie ogólne, osłabienie (atonia) trawienia u osób słabych, połykanie powietrza, u nerwicowych spazmatyczne wymioty, wzdęcia, obrzęknięte stawy, szkorbut, zawroty głowy i omdlenia, zapalenie skóry, zapalenie pęcherza żółciowego i dróg żółciowych, przewodu trzustkowego, zwalczanie stresów, zaparcia stolca.

Korzeń działa rozkurczowo, kojąco, moczopędnie, wykrztuśnie, pobudza czynności żołądka, wzmacnia nerwy, naczynia krwionośne, jest środkiem na uspokojenie serca, wzmacnia ogólnie.

Wskazania lecznicze na użytek zewnętrzny:

Do wcierań przeciwbólowych, przeciwzapalnych, przeciwświądowych, na dolegliwości jamy ustnej, bóle reumatyczne, stłuczenia.

http://kasikap.republika.pl/ziola_opis.html#WICIOKRZEW

[Gość zoska1977]

Wygląd, występowanie i cechy charakterystyczne

Litwor jest w zasadzie rośliną dwuletnią. W pierwszym roku wytwarza krótkie, walcowate kłącze z silnie rozwiniętym systemem korzeniowym oraz rozetę 3-4 krotnie pierzastych, długoogonkowych liści. W drugim roku życia rośliny wyrasta rozeta liści liści oraz wzniesiona, w górnej części rozgałęziona łodyga, osiągająca wysokość od 50 do 250 cm. Liście łodygowe są mniejsze, o listkach jajowatych, nieregularnie ząbkowanych, wyrastają z wyraźnych, rozdętych pochw. Na szczycie łodygi wyrastają kwiatostany typu baldacha złożonego. Kwiaty są drobne, zielonawe. Kwitnie od czerwca do sierpnia. Owocem jest szarozielona rozłupka rozpadająca się na dwie płaskie żeberkowane niełupki. Po wydaniu owoców roślina obumiera. Czasami, w uprawie, pędy kwiatowe są wycinane w celu pobudzenia rozwoju korzeni. W takim wypadku okres życia rośliny można przedłużyć do czterech lat.

Jest gatunkiem euroazjatyckim, prawdopodobnie wywodzi się z północno-zachodniej Azji. W Polsce jej naturalne stanowiska są rzadkie, rośnie na łąkach na terenach górskich, zwłaszcza nad potokami.

Roślina lubi wilgoć i średnio ciężkie, grubo kultywowane gleby bogate w próchnicę. Do celów uprawnych najlepiej wysiewać nasiona w inspektach, sadzonki należy sadzić w odległości 40-50 cm.

Surowiec, skład chemiczny i działanie

Surowcem leczniczym jest przede wszystkim korzeń arcydzięgla, mniejsze znaczenie lecznicze mają również jego owoce. Korzenie wykopuje się wiosną drugiego roku życia rośliny lub - o ile pędy kwiatowe zostały usunięte - jesienią. Należy je suszyć w temperaturze 30-35 stopni. Surowiec łatwo wilgotnieje, niekiedy pleśnieje i bywa atakowany przez szkodniki. Owoce zbiera się po dojrzeniu - we wrześniu i suszy się w warunkach naturalnych.

Korzeń litworu zawiera olejek eteryczny (w ilości do 1,5%), w którego skład wchodzą D-alfa-felandren, alfa-pinen, p-cymen, kwas walerianowy oraz azotowe pochodne felandrenu np. 2-nitro-alfa-felandren. Ponadto zawiera związki kumarynowe (ksantotoksol, ksantotoksyna, imperatoryna, angelicyna, umbeliferon, ostol i inne), kwasy chlorogenowy, kawowy oraz flawonoidy, garbniki i sterole.

Jest surowcem aromatycznym, goryczowym, pobudza tworzenie soków żołądkowych, zmniejsza wydzielanie moczu i potu, u kobiet w większych dawkach może zwiększyć obfitość krwawień miesiączkowych. Lekko zwiększa perystaltykę jelit. Działa lekko uspokajająco i przeciwdziała wzdęciom.

Olejek uzyskiwany z korzeni i owoców arcydzięgla znajduje zastosowanie w przemyśle perfumeryjnym i spożywczym, do wyrobu likierów ziołowych. Młode pędy można spożywać jako warzywa. Kandyzowane ogonki liściowe i młode pędy używane są jako dodatek do ciast i tortów. Arcydzięgiel jest czasami sadzony w ogrodach jako bardzo oryginalna i okazała roślina ozdobna.

Zastosowanie lecznicze i dawkowanie

Korzeń i owoc arcydzięgla są stosowane przede wszystkim przeciw wzdęciom i skurczom. Furanokumaryny i olejek działają rozkurczająco na mięśnie gładkie przewodu pokarmowego natomiast angelicyna wykazuje działanie uspokajające na ośrodkowy układ nerwowy. Furanokumaryny mogą powodować nadwrażliwość skóry na promienie UV. Wyciągi z korzenia pobudzają wydzielanie soku żołądkowego i żółci. Dlatego korzeń litworu jest srtosowany przy niedoborze soku żołądkowego, żółci, soku trzustkowego, w łagodnych stanach nieżytowych przewodu pokarmowego, wzdęciach i niestrawności. Jest także stosowany przy stanach skurczowych jelit. Wykorzystywane jest także uspokajające działanie surowca. Korzeń arcydzięgla wchodzi w skład licznych mieszanek ziołowych stosowanych przy nerwicach wegatatywnych i przy braku łaknienia na tle nerwowym u dzieci i młodzieży (anorexia hysterica). Zewnętrznie stosuje się wyciągi lub olejek z surowca do wcierań przy nerwobólach, bólach gośćcowych i zapaleniu korzeni nerwowych.

Napar z 5-15 g korzenia zaparzonych w pół litra wody, pity przed jedzeniem zwiększa wuydzielanie sokó żołódkowych, wypity po jedzeniu działa przeciwwzdęciowo. Mocny napar z 200 g korzenia wlany do kąpieli działa uspokajająco. Nalewka, nastawiona na korzeniu i nasionach, bez dodatku cukru, może być stosowana do nacierań przy nerwobólach, lub w dawce 20-30 kropli 2-4 razy dziennie - w łągodzeniu zaburzeń trawiennych o różnym podłożu.

Korzeń arcydzięgla może być stosowany w kuracjach odwykowych od narkotyków, po zatruciach alkoholem, nikotyną i w wyczerpaniu pochorobowym. W tych sytuacjach używa się odwaru z czterech łyżek drobno pociętego korzenia, gotowanych pod przykryciem na wolnym ogniu przez godzinę i dodaje się do kąpieli.

W celku regulacji cyklu miesiączkowego stosuje się odwar z łyżeczki korzenia gotowanej w szklance wody i pije się go dwa razy dziennie.

Odwar z korzenia gotowanego w winie i wodzie pół na pół działa wiatrochłonnie - może być polecany osobom stosującym doustne środki przeciwcukrzycowe. Połączony z naparem z piołunu, zażywany co pół godziny po łyżce, może skutecznie łagodzić dolegliwości powodowane przez wrzody żołądka.

Zastosowanie magiczne

Let Ezer rejoice with Basella Climbing Nightshade.

Let Uzai rejoice with Meadow Sweet.

Let Zalaph rejoice with Rose-bay.

Let Halohesh rejoice with Ambrosia, that bears a fruit like a club.

Let Malchiah Son of Rechab rejoice with the Rose-colour'd flow'ring Rush.

Let Sia rejoice with Argemone Prickly Poppy.

Let Lebana rejoice with Amaranthoides Globe Amaranth.

Let Rephaiah the Son of Hur rejoice with the Berry-bearing Angelica.

Dzięgiel jest rośliną męską, związaną ze Słońcem i żywiołem Ognia. Od średniowiecza uważano, że jest rośliną związaną z aniołami, chroniącą między innymi przed zarazą. Korzeń noszony przy sobie w woreczku z niebieskiego materiału miał chronić przed wszelkimi atakami magicznymi i w ogóle przed złem. Nazywany róznież zielem Ducha Świętego, bywał stosowany w rytuałach odpędzających, a przede wszystkim (palony korzeń) w odpędzaniu złych duchów, które kogoś opanowały - a więc do egzorcyzmów. Jest też używany do dekoracji ołtarzy na święta Początku i Środka lata. Palenie korzeniowego suszu jako kadzidła ma wzmacniać intuicję i sprowadzać wizje, bywa przydatne w rytuałach dywinacyjnych, a noszenie jego kawałków w butach - przeciwdziałać zmęczeniu w podróży.