Mniszek lekarski

[Gość]

MNISZEK LEKARSKI

Właściwości:

Drenuje wątrobę i przewody żółciowe ułatwiając przepływ żółci do dwunastnicy, zwiększa wydzielanie soku żołądkowego i ułatwia trawienie pokarmów, poprawia krążenie, działa moczopędnie i wydala związki azotowe z moczem, obniża poziom glukozy we krwi w początkowym okresie cukrzycy, oczyszcza krew, ma właściwości przeciwgnilne i przeciwszkorbutowe oraz saluryczne (usuwa z organizmu nadmiar jonów Na i K), wzmacnia i wzbogaca apetyt przez działanie na wątrobę, zmniejsza przekrwienie w jamie brzusznej i osłabia stany skurczowe w przewodach żółciowych i w pęcherzyku żółciowym.

Wskazania lecznicze:

Wewnętrznie:

Anemia, astenia, azotemia, dermatoza u wątrobowców (ciemne plamy na twarzy, choroby skórne jak opryszczka, łupież, egzema, trądzik), czyraki, hemoroidy, kamica żółciowa i nerkowa (szczawianowa i fosforanowa), atonia mięśni gładkich i skurcze przewodów żółciowych, nadmiar cholesterolu we krwi, chroniczne nawrotowe zapalenie dróg żółciowych, zapalenie wątroby, niewydolność oraz marskość wątroby i następcze osłabienie czynności żółciotwórczej komórek wątroby, niewydolność nerek, zwiększona obecność mocznika i innych ciał azotowych we krwi, otyłość, paradentoza, reumatyzm, gościec, skąpomocz, szkorbut, stwardnienie tętnic (miażdżyca), zapalenie jelita cienkiego i okrężnicy, obrzęki i zapalenie tkanki podskórnej, zaparcia, nadfermentacja jelitowa, zakłócenia w krążeniu krwi, sinica, zatrucie krwi mocznikiem i innymi ciałami azotowymi, zbytnie przekrwienie naczyń w jamie brzusznej, żółtaczka, żylaki goleni.

Zewnętrznie:

Bielmo rogówki i jej zmętnienie, kurzajki, brodawki, piegi.

http://kasikap.republika.pl/ziola_opis.html#WICIOKRZEW

[Gość zoska1977]

Wygląd, występowanie i cechy charakterystyczne

Mniszek, zwany też mleczem lub dmuchawcem, jest wieloletnią rośliną zielną o grubym, rozgałęzionym korzeniu, z którego wyrasta rozeta przyziemnych, podługowatojajowatych, rozmaicie wcinanych liści i kruche łodygi zakończone wielkimi koszyczkami językowatych kwiatów. Owocami mniszka są niełupki z puchem ułatwiającym ich rozsiewanie przez wiatr. Rośnie obficie zarówno na nizinach, jak i terenach górskich całej Europy, często tworzy gęste skupiska. Jego wygląd i wielkość zmienia się w zależności od stanowiska, w którym występuje. W zależności od miejsca występowania osiąga wysokość od 10 do 40 centymetrów. Kwitnie żółto od marca do października. Po utraceniu puszystej kuli nasion, szczyt łodygi przypomina głowę mnicha z wygoloną tonsurą, stąd nazwa gatunkowa. Z kolei nazwa "mlecz" pochodzi od białego, lateksowatego soku obficie wypływającego ze zranionych części rośliny.

Mniszek praktycznie nie jest uprawiany, nie ma takiej potrzeby, zresztą w korzeniach roślin uprawnych obniża się zawartość czynnych terapeutycznie substancji goryczowych.

Ciekawe, że mniszki nie utrzymają się długo na wybiegu dla świń, które ryją ziemię w poszukiwaniu ich korzeni, będących dla nich szczególnym przysmakiem.

Nazwy ludowe: mleczaj, męska stałość, brodawnik, podróżnik mieczowaty, lwi ząb, wilczy ząb, pąpawa, wole lub wołowe oczy.

Surowiec, skład chemiczny i działanie

Surowcem leczniczym są kwiaty, ziele i korzenie mniszka, jego liście są surowcem dietetycznym. Korzeń wykopuje się jesienią lub wczesną wiosną. Korzeń z zielem należy zbierać wiosną, przed kwitnieniem rośliny, gdy wypuszcza pączki kwiatowe. Liście należy zbierać młode, zanim pojawią się łodygi kwiatowe, a koszyczki kwiatowe przez cały okres kwitnienia, obcina się je bez ogonków.

Wszystkie części mniszka należy suszyć szybko i w podwyższonej temperaturze.

W korzeniu mniszka znajdują sie przede wszystkim substancje gorzkie, trójterpeny, kwasy organiczne, substancje żywicowe, garbniki, cukry i inulina oraz witaminy A, B1, C i D, w liściach - witamina C i saponiny, a w koszyczkach kwiatowych - flawonoidy, karotenoidy i olejek eteryczny.

Surowiec działa przede wszystkim żółciopędnie i moczopędnie, `pobudza wydzielanie soków żołądkowych i przyspiesza przemianę materii. Kwiaty są dość silnym środkiem moczopędnym, pobudzają czynność żołądka i działąją zółciopędnie. Ziele działa żółciopędnie, przeciwcukrzycowo, oczyszczająco, poprawia przemianę materii i wzmacnia układ naczyń krwionośnych. Korzeń oprócz działania żółciopędnego i ogólnie poprawiającego trawienie, wykazuje lekkie działanie przeciwcukrzycowe.

Upalony korzeń mniszka wchodzi w skład substytutów kawy, nadając im specyficzną gorycz.

Zastosowanie lecznicze i dawkowanie

Do medycyny wprowadzili mniszek Arabowie w VII i VIII wieku, jest spotykany w zapisach renesansowych lekarzy niemieckich pod nazwą Herba urinarie - zioło moczopędne. Istnieją również zapisy świadczące o tym, że był leczniczo stosowany przez Celtów, jako składnik mieszanki o wielokierunkowym działaniu, stanowiącej niemal panaceum na wiele pospolitych chorób, od przeziębienia i bólu gardła, poprzez różnorakie zaburzenia trawienne, aż do działania przeciwrobaczego, dotyczącego zarówno pasożytów wewnętrznych (tasiemce, owsiki i inne robaki), jak i zewnętrznych (wszy i im podobne), w której skład wchodziły oprócz jego korzeni także pączki leszczyny, ziele gwiazdnicy pospolitej, liście szczawiu i płatki owsiane, podawanej w postaci przyrządzanej na wodzie owsianki.

Kwiat mniszka stosuje się w niedomodze jajników, zapaleniu przydatków, zaburzeniach miesiączkowania i krwawieniach macicznych. Również dla ogólnego wzmocnienia organizmu i uszczelnienia naczyń krwionośnych. Najczęściej jest stosowany w postaci średnio mocnego naparu, dobrze jest słodzić go miodem, bowiem silnie gorzki smak utrudnia zażywanie. Świeżych, zasypanych cukrem koszyczków używa się jako syropu przeciwkaszlowego. Przy dolegliwościach kobiecych oraz trawiennych można stosować wino z kwiatów mniszka. Przyrządza się je nastawiając 0,5 kg kwiatów, 2 kg cukru, 4 litry wody i 1 porcję drożdży winiarskich w ciemnym miejscu na kilka tygodni. Po opadnięciu kwiatów na dno naczynia wino zlewa się do butelek, które również należy przechowywać w ciemnym miejscu.

Ziele mniszka w postaci naparu bywa stosowane przy niedomodze wątroby, zakłóceniach pracy układu żółciowego, kamicy żółciowej, nerwicy żołądka, puchlinie wodnej, rwie kulszowej, biegunkach i krwawieniach wewnętrzynych. Liście są bogatym źródłem witamin, toteż sporządzona z nich sałatka może stanowić cenne uzupełnienie diety przy wiosennym osłabieniu.

Odwar z korzenia mniszka można stosować w chorobach dróg żółciowych i moczowych, wątroby, w niestrawności, żółtaczce, nawykowych i przewlekłych zaparciach, w miażdżycy, trudnościach w oddawaniu moczu, nadciśnieniu, przy upartych wysypkach, trądziku młodzieńczym i półpaścowym i ogólnie dla poprawy przemiany materii. Łyżeczkę korzenia należy zalać półtorej szklanki ciepłej wody, doprowadzić do wrzenia, lekko gotować przez 5 minut, odstawić na 10 minut, odcedzić i pić po pół szklanki 2-3 razy dzienie przed posiłkiem.

Przy chorobach dróg żółciowych korzeń mniszka można stosować w mieszankach z liściem borówki czernicy i ziela rutwicy.

Sok z mniszka można stosować do wypalania brodawek i kurzajek, działa jednak znacznie słabiej niż sok glistnika.

W polskim lecznictwie ludowym okolic Kielecczyzny stosowano tzw. miód na wątrobę, sporządzany przez zasypanie pięciuset kwiatów mniszka połową kilograma cukru, które następnie zalewano wodą (pół litra), zakwaszano, gotowano i zamykano w słoikach.

Zastosowanie magiczne

The dandelion is your neighbor's boy

Who tramps your lawn in careless joy;

You like the shine of his morning face,

But wish he were some other place.

Lida Wilson Turner

Mniszek, z uwagi na swoje powszechne występowanie, heliotropizm i zamykanie na noc koszyczków kwiatowych, a otwieranie ich o świcie, a także praktyczną niezniszczalność, na całym terenie swojego występowania uważany jest za symbol życia, odradzajacego się w nieustannym cyklu.

Legenda mówi, że mlecze pojawiły się na Ziemi gdy zaczęli zasiedlać ją ludzie, wypierając istoty zamieszkujące ją przed nimi - gnomy, elfy, rusałki i wróżki. Wiele z tych istot, uchodząc przed agresywnymi przybyszami ukryło się w lasach, wśród skał i pod ziemią. Jednak, niektóre spośród wróżek, kochające słońce, odziane w jaskrawożółte sukienki, nie miały gdzie się ukryć, przycupnęły więc przy ziemi, zamieniając się w kwiaty mniszka...

Mniszki są kwiatami poświeconymi bogini Brighid. Na Wyspach Brytyjskich zaczynają kwitnienie na początku lutego, w okolicach jej święta - Dnia Świec - Imbolc, dla zamieszkujących Wyspy ludów stanowiącego początek wiosny.

Mówi się, że zdmuchnięcie nasion mniszka przy pełni księżyca owocuje spełnieniem życzeń. Sposób, w jaki zdmuchnięte nasiona unoszą się na wietrze może służyć celom dywinacyjnym. Aby wysłać wiadomość do odległej, ukochanej osoby, należy - myśląc o niej - zdmuchnąć dmuchawcowy puch i puścić go z wiatrem.

Uważa się, że mlecze przynoszą odwagę i wytrwałość tym, którzy czują się zmęczeni lub brak im siły do podjęcia ważnych, życiowych decyzji. Wzmacniają też pewność siebie osób blokowanych przez własną nieśmiałość. Oczyszczają intencje, umożliwiając przyjrzenie się najgłębszym wewnętrznym motywom i impulsom.

Generalnie mniszek jest uważany za roślinę męską, związaną ze Słońcem i żywiołem Powietrza. Służy dywinacji, a także zaklęciom związanym ze spełnianiem życzeń i komunikacją na odległość.